Próchnica - twój wróg
Próchnica to patologiczny proces dotyczący twardych tkanek zęba, czyli szkliwa, a w miarę rozwoju także zębiny. Popularnie taki stan nazywamy „ubytkiem" lub po prostu „dziurą w zębie". Proces ten polega na zaniku minerałów budujących ząb. Podstawowym minerałem tworzącym konstrukcję twardych tkanek zęba jest wapń, więc owa demineralizacja w praktyce oznacza odwapnienie (które początkowo manifestuje się pojawieniem białej, matowej plamy, tzw. plamy próchnicowej).
Co lubią bakterie?
Pierwszą i podstawową przyczyną wiązania i wypłukiwania wapnia jest działanie bakterii przekształcających cukry (węglowodany) w kwasy. W jamie ustnej stale bytuje około 50 miliardów bakterii należących do około 300 gatunków. Nie wszystkie powodują próchnicę. Aby można je było uznać za próchnicotwórcze, muszą one - obok wspominanego rozkładania węglowodanów na kwasy - dobrze tolerować kwaśne środowisko oraz tworzyć tzw. cukry zewnątrzkomórkowe (glukan i fruktan). Za najbardziej próchnicotwórczy gatunek bakterii uważane są Streptococcus mutans i Lactobacilus acidophilus. Bakterie tworzą płytkę nazębną, czyli miękki, ściśle przylegający do zęba żółty nalot. Płytkę nazębną możemy usunąć mechanicznie przez szczotkowanie.
Bakterie stale bytują w naszych jamach ustnych, a przecież nie każdy z nas ma próchnicę. Tu dochodzimy do dwóch kolejnych przyczyn powstawania próchnicy - obecności węglowodanów (cukrów), które bakterie mogą rozkładać w kwas oraz czasu, jaki jest potrzebny, by zalegająca płytka nazębna zniszczyła szkliwo zęba.
Jak uniknąć próchnicy
Dla zębów szkodliwe są nie tylko słodycze, ale także tzw. podjadanie, czyli spożywanie przekąsek (po których zwykle nie myjemy zębów tak jak po głównych posiłkach). Najgorszy wpływ na zęby mają produkty miękkie i kleiste, które dobrze przylegają do zębów.
Już po około 10 minutach od spożycia węglowodanów pH w jamie ustnej spada do poziomu 5, poniżej którego dochodzi do demineralizacji szkliwa. Jeśli regularnie usuwamy tworzącą się płytkę nazębną, czyli prawidłowo myjemy zęby przynajmniej dwa razy dziennie i stosujemy dietę ubogą w słodycze i inne cukry proste, mamy szansę ustrzec się próchnicy.
Czas, w jakim powstanie ubytek próchnicowy, wiąże się także z ilością śliny. Jeśli jest jej wystarczająco dużo, proces próchnicowy może trwać kilka miesięcy lub lat. Przy niedoborze śliny proces ten postępuje szybko. Tu dochodzimy do podstawowego czynnika powstawania próchnicy - osobniczej podatności na nią zęba.
Atak na ząb
Gdy poziom pH w jamie ustnej spada poniżej 5, szkliwo ulega odwapnieniu i rozpoczyna się proces próchnicowy. Po pewnym czasie w miejscu ataku kwasów szkliwo staje się porowate i pojawia się przebarwienie - biały, matowy nalot, który z czasem przebarwia się na brunatno. Jest to pierwszy, widoczny gołym okiem objaw próchnicy. Jeśli tego procesu nie powstrzymamy w porę, powstanie ubytek próchnicowy (czyli popularnie zwana „dziura w zębie").
Początkowo proces próchnicowy obejmuje jedynie szkliwo, następnie atakuje zębinę. Zwykle na tym etapie ząb nie boli i jedynie regularna kontrola stomatologiczna pozwala na zdiagnozowanie próchnicy. Jeśli proces nie zostanie zahamowany, może dotknąć miazgi (nerwów i naczyń) zęba (jest to tzw. próchnica głęboka) i wówczas wywołuje samoistny ból, a także ból np. przy jedzeniu, w kontakcie z gorącą lub zimną potrawą itp.
Co lubią bakterie?
Pierwszą i podstawową przyczyną wiązania i wypłukiwania wapnia jest działanie bakterii przekształcających cukry (węglowodany) w kwasy. W jamie ustnej stale bytuje około 50 miliardów bakterii należących do około 300 gatunków. Nie wszystkie powodują próchnicę. Aby można je było uznać za próchnicotwórcze, muszą one - obok wspominanego rozkładania węglowodanów na kwasy - dobrze tolerować kwaśne środowisko oraz tworzyć tzw. cukry zewnątrzkomórkowe (glukan i fruktan). Za najbardziej próchnicotwórczy gatunek bakterii uważane są Streptococcus mutans i Lactobacilus acidophilus. Bakterie tworzą płytkę nazębną, czyli miękki, ściśle przylegający do zęba żółty nalot. Płytkę nazębną możemy usunąć mechanicznie przez szczotkowanie.
Bakterie stale bytują w naszych jamach ustnych, a przecież nie każdy z nas ma próchnicę. Tu dochodzimy do dwóch kolejnych przyczyn powstawania próchnicy - obecności węglowodanów (cukrów), które bakterie mogą rozkładać w kwas oraz czasu, jaki jest potrzebny, by zalegająca płytka nazębna zniszczyła szkliwo zęba.
Jak uniknąć próchnicy
Dla zębów szkodliwe są nie tylko słodycze, ale także tzw. podjadanie, czyli spożywanie przekąsek (po których zwykle nie myjemy zębów tak jak po głównych posiłkach). Najgorszy wpływ na zęby mają produkty miękkie i kleiste, które dobrze przylegają do zębów.
Już po około 10 minutach od spożycia węglowodanów pH w jamie ustnej spada do poziomu 5, poniżej którego dochodzi do demineralizacji szkliwa. Jeśli regularnie usuwamy tworzącą się płytkę nazębną, czyli prawidłowo myjemy zęby przynajmniej dwa razy dziennie i stosujemy dietę ubogą w słodycze i inne cukry proste, mamy szansę ustrzec się próchnicy.
Czas, w jakim powstanie ubytek próchnicowy, wiąże się także z ilością śliny. Jeśli jest jej wystarczająco dużo, proces próchnicowy może trwać kilka miesięcy lub lat. Przy niedoborze śliny proces ten postępuje szybko. Tu dochodzimy do podstawowego czynnika powstawania próchnicy - osobniczej podatności na nią zęba.
Atak na ząb
Gdy poziom pH w jamie ustnej spada poniżej 5, szkliwo ulega odwapnieniu i rozpoczyna się proces próchnicowy. Po pewnym czasie w miejscu ataku kwasów szkliwo staje się porowate i pojawia się przebarwienie - biały, matowy nalot, który z czasem przebarwia się na brunatno. Jest to pierwszy, widoczny gołym okiem objaw próchnicy. Jeśli tego procesu nie powstrzymamy w porę, powstanie ubytek próchnicowy (czyli popularnie zwana „dziura w zębie").
Początkowo proces próchnicowy obejmuje jedynie szkliwo, następnie atakuje zębinę. Zwykle na tym etapie ząb nie boli i jedynie regularna kontrola stomatologiczna pozwala na zdiagnozowanie próchnicy. Jeśli proces nie zostanie zahamowany, może dotknąć miazgi (nerwów i naczyń) zęba (jest to tzw. próchnica głęboka) i wówczas wywołuje samoistny ból, a także ból np. przy jedzeniu, w kontakcie z gorącą lub zimną potrawą itp.
